Qollege, BREEAM-NL Materialisatie
We houden elk kwartaal een Q-College voor ons team, waarbij een eigen gekozen thema centraal staat. Hiermee sluiten we aan bij de actualiteiten en innovaties vanuit de branche en wisselen we als team onderling kennis uit. Bij deze editie waren de onderstaande gastsprekers uitgenodigd:
Unilin, een internationale referentie voor interieurdesign en bouwoplossingen. Wim Koning vertelde namens Unilin met welke duurzame initiatieven de onderneming bezig is en welke producten binnen het assortiment nu al zeer interessant zijn op het gebied van duurzaamheid & BREEAM-NL.
Zuivergroen is een adviseur op het gebied van materialisering van duurzame en circulaire ontwerpen en gebouwen. Een onderdeel hiervan is bijvoorbeeld de milieuprestatieberekening, het materialenpaspoort en de nieuwe credit Whole Life Carbon.
Ditmar Henkel en Evelien Schut van Zuivergroen namen ons mee in hun dagelijkse werkzaamheden en praktijkvoorbeelden. Quadrant4 heeft samen met Zuivergroen al aan meerdere projecten gewerkt en op dit moment zijn wij bezig met de eerste berekeningen volgens de nieuwe richtlijnen. Zuivergroen ondersteunt ons bij diverse calculaties, die uiteindelijk worden gebruikt als concreet rekenmodel in de praktijk.
Adviesrol
Tijdens de lezing neemt het team van Zuivergroen ons mee in de BREEAM-NL methodiek waarvan in januari 2025 een nieuwe versie is geïntroduceerd. Gezamenlijk doorlopen we de credits die gaan over materiaalkeuzes. Het aantal beschikbare punten per credit varieert. In veel gevallen, als er meerdere punten beschikbaar zijn, is het aantal punten dat wordt toegekend gebaseerd op een aflopende schaal of een benchmark. Daarbij worden voortschrijdende hogere normen voor gebouwprestaties beloond met een hoger aantal punten. Zuivergroen heeft ons meegenomen in de BREEAM-NL Materialencredits gebaseerd op BREEAM-NL, met specifiek aandacht voor de nieuwe credit MAT 02 Embodied en Whole Life Carbon.
Materialencredits
Binnen de BREEAM-certificering zijn materialen een aparte categorie. Binnen deze categorie bevinden zich meerdere credits die Quadrant4 samen met Zuivergroen uitwerkt. Binnen deze credits wordt o.a. de MPG-berekening, leveranciers, materiaal efficiëntie en losmaakbaarheid behandeld. In de nieuwste BREEAM-richtlijn is dit uitgebreid met een Whole Life Carbon en materiaalgebonden emissie.
Voor een project kan per ontwerpfase een ‘’concept’’ MPG-berekening gemaakt worden voor de creditmateriaal efficiëntie. Zodoende ontstaat er in de ontwerpfase een eerste indruk van de MPG-score. Hiermee kunnen ontwerpwijzigingen/keuzes gemaakt worden om de MPG-score te verbeteren. Naast de MPG-berekening kan ook de losmaakbaarheid berekend worden, Dit laat zien hoe goed een gebouw later te demonteren is. De informatie van alle toegepaste materialen, de MPG-berekening en de losmaakbaarheid worden samengevoegd in een materialenpaspoort voor het project.
In de nieuwste richtlijn is materiaalgebonden emissie en Whole Life Carbon toegevoegd. Materiaalgebonden emissie beoordeelt het CO²-eviquelent van de materialen in de productiefase. Whole Life Carbon focust op de CO² uitstoot van de materialen en het gebouw over de gehele levensduur. Dat geeft een ander beeld over de milieu impact van het materiaalgebruik.
Luisteraar Architect Irene Huijben
Vanuit het oogpunt van een architect wordt er vaak ontworpen met aandacht voor BREEAM-NL, maar ontbreekt soms de onderliggende kennis over de materiaalkeuzes die daaraan bijdragen. Bij BREEAM wordt op materiaalniveau gekeken naar verschillende aspecten van duurzaamheid, waaronder de milieubelasting, circulariteit en de aanwezigheid van schadelijke stoffen. Zo wordt bijvoorbeeld ook gekeken naar de milieubelasting van secundaire materialen, zoals de lijm die in producten wordt gebruikt. Niet alleen het hoofdproduct telt mee in de beoordeling, maar álle gebruikte componenten. Voor architecten is het daarom belangrijk om inzicht te hebben in deze details, zodat hun materiaalkeuzes bijdragen aan een hogere duurzaamheidsbeoordeling. Waar een architect vooral naar het eindproduct kijkt, vraagt BREEAM om bewustwording op het niveau van losse materialen en hun impact. De lezing heeft me geholpen om inzicht te krijgen in hoe diepgaand de materiaalkeuze meeweegt bij BREEAM-certificering. Er bestaat een lijst met gecertificeerde materialen voor BREEAM-NL, maar deze beperkt in zekere zin de ontwerpvrijheid, omdat niet elk materiaal voldoet aan de gestelde criteria. Tegelijkertijd draagt deze lijst bij aan bewustwording over de duurzaamheid van verschillende materialen.
Hout
Hout is een onuitputtelijke grondstof die hernieuwbaar is. Dit maakt hout, vergeleken met uitputbare grondstoffen zoals aardolie en ertsen, een zeer aantrekkelijke grondstof. Ook legt hout tijdens de groei grote hoeveelheden CO² vast dat wordt omgezet tot zuurstof. Bij duurzaam bosbeheer is hout zeer milieuvriendelijk. Wim Koning van Unilin vertelt op welke duurzame manier hout in hun producten wordt verwerkt of hergebruikt.
95% van het verwerkte hout is gerecycled. Hiervoor hanteren ze een terugnamebeleid vanuit projecten, aannemers en interieurbouwers. Hun innovatie is het recyclen van MDF! Hiermee zetten ze een Fibralux Biobased op de markt met behoud van kwaliteit en voorzien van vele duurzaamheid labels.
EPD
EPD staat voor Environmental Product Declaration (milieuproductverklaring). Een EPD is een document met informatie over de milieu-impact van een bouwmateriaal. Deze informatie wordt op een gestandaardiseerde wijze weergegeven om het vergelijken van verschillende materialen eenvoudiger te maken. De gegevens kunnen worden gebruikt voor een beoordeling op gebouwniveau of voor een gebouwevaluatie. Maar welke informatie bevat een EPD nu precies? En hoe moet je een EPD lezen of gebruiken?
Een levenscyclusbenadering
Een levenscyclusanalyse (LCA) berekent het effect van onderzochte bouwmaterialen en bouwproducten op het milieu en resulteert in een milieuprofiel, dat wordt vastgelegd in de vorm van een milieuverklaring in de Nationale Milieudatabase (NMD). Hiervoor wordt gekeken naar de impact op 19 verschillende milieueffectcategorieën. Unilin hanteert deze berekeningen. De data die vindbaar zijn binnen dit platform worden uiteindelijk gebruikt voor bijvoorbeeld de MPG-berekening.
